Miesiąc: Listopad 2022

W dniu 20 listopada 2022 roku odbyło się spotkanie promocyjne dotyczące książki pt. „Iłża i ziemia iłżecka w życiu i twórczości Jana Czarneckiego”. Niedzielnego popołudnia w czytelni Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Iłży zebrała się pełna sala gości z Panem Janem Czarneckim na czele. Spotkanie poprowadziła Dyrektor Biblioteki Pani Katarzyna Pomorska. Jej zaangażowanie i czuwanie nad wszelkimi aspektami związanymi z publikacją przyczyniły się w znacznym stopniu do ukazania się dzieła. Głos zabrała również profesor nadzwyczajny w Instytucie Nauk o Kulturze UMCS w Lublinie Pani dr hab. Katarzyna Smyk. Od wielu lat urzeczona poezją Jana Czarneckiego, łącząca tę fascynację z pracą naukową z dziedziny językoznawstwa, kulturoznawstwa i folkloru. Docenić należy wkład naukowca w pozyskanie dofinasowania z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pozwalającego na powstanie publikacji, a także objęcia redakcji tego przedsięwzięcia. Pani Grażyna Rożek, która podjęła się trudu opracowania materiału do książki, w tym biografii jej bohatera, przybliżyła postać poety i najważniejsze fakty z jego życia. Część biograficzna przeplatuje się w opracowaniu z wierszami, które doskonale wpisują się w treść tworząc spójną, a zarazem żywą całość. Prof. Roch Sulima porównując swojego przyjaciela do Jana Kochanowskiego zwrócił uwagę na kształtowanie polskości i tradycji nie tylko w oparciu o dorobek historyczny, architektoniczny itp., ale również poprzez wychwalanie ojczystej, rodzimej przyrody, która w twórczości przywiązanych do ziemi Janów odegrała tak dużą rolę. Za opracowanie książki podziękował zespołowi Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej burmistrz Pan Przemysław Burek, a wicestarosta Pan Krzysztof Kozera podkreślił, że osoba Jana Czarneckiego łączy różne środowiska, w tym także polityczne. Była dyrektor placówki Pani Teresa Niewczas w imieniu Powiatowego Instytutu Kultury w Iłży wręczyła poecie okolicznościowy dyplom. Podczas spotkania nie mogło również zabraknąć królowej tego dnia, czyli poezji. W hołdzie Janowi własne wiersze zaprezentowali Pani Maria Bednarska i Pan Jan Orczykowski, natomiast panie z Biblioteki recytowały poezję Pana Jana. Urocze wykonania i różne formy ekspresji nadawały znanym z tomików utworom dodatkowej oprawy. Część artystyczną dopełnił koncert miejscowego zespołu muzycznego „Nie Jest Źle”. Wydarzeniu towarzyszyła wystawa zdjęć zarówno aktualnych, jak i pochodzących z kolekcji ocalonej przez Jana Czarneckiego. W imieniu mieszkańców Chwałowic podziękowania i życzenia poecie złożyła Pani Wiesława Orczykowska. Uczestnicy spotkania zasmakowali pysznego tortu oraz mogli otrzymać bezpłatne egzemplarze publikacji z możliwością uzyskania dedykacji jej bohatera, skromnego i wciąż zadziwionego zainteresowaniem swoją osobą.

Tytuł opracowania brzmi: „Iłża i ziemia iłżecka w życiu i twórczości Jana Czarneckiego”. Jakkolwiek Iłża i cała ziemia iłżecka odgrywa w poezji Jana Czarneckiego bardzo ważną rolę, to centrum jego życia i dokonań położone jest nieco na wschód od miasteczka, w zaciszu pól i łąk Chwałowic, naszej rodzinnej miejscowości. Wieś jak tysiące innych, a jednak szczególna, której historia XX wieku oraz kolejnych dekad dokumentuje się w aż trzech wymiarach. W warstwie faktograficznej dzięki monografii Pana Jana Orczykowskiego pt. „Chwałowice na Przedgórzu Iłżeckim”, kolejnym opracowaniom na temat Szkoły Rolniczej, a także mającej się ukazać – mam nadzieję niebawem – książce mojej Pani profesor ze Szkoły Podstawowej. W warstwie poetyckiej Chwałowice zachowane zostały już na zawsze w wierszach Jana Czarneckiego. Jego zasługą jest również przyczynienie się do stworzenia i ocalenie kolekcji fotograficznej przedstawiającej życie miejscowości i okolic oraz mieszkańców od lat 50-tych do 80-tych. Według prof. Rocha Sulimy zbiór ten jest unikalny w skali nie tylko regionu radomskiego, ale i całego kraju.

Słowa o łączeniu przez Jana Czarneckiego różnych środowisk najlepiej oddaje wiersz pt. „Iłża” zestawiający ze sobą osoby „Szarego”, „Ośki” i „Wiślicza”. Postacie te – z różnych biegunów, choć uczestniczące w tej samej II wojnie światowej – wpisują się w historię ziemi iłżeckiej. Historię w rozumieniu Jana Czarneckiego. Bez zakłamania, wybielania, zamazywania i przemilczania. Widać to w prostolinijnym podejściu poety do świata i do przeszłości. Widać też na ocalonych fotografiach dokumentujących naszą małą historię, czasami trudną, czasami piękną, ale zawsze taką, jak ona rzeczywiście wyglądała.